Nắng Nóng Cực Đoan: Vì Sao Tăng Nguy Cơ Đột Quỵ?

Thời tiết nắng nóng không chỉ gây khó chịu mà còn làm tăng nguy cơ đột quỵ, đặc biệt ở những người cao tuổi và có bệnh lý nền. Bác sĩ chuyên khoa giải thích nguyên nhân và cách phòng ngừa.

Nắng nóng khắc nghiệt đang trở thành mối đe dọa sức khỏe nghiêm trọng, đặc biệt với những người dễ bị tổn thương như người cao tuổi, bệnh nhân tim mạch, tăng huyết áp, đái tháo đường hoặc có tiền sử đột quỵ. Theo BS.CKII Nguyễn Tiến Dũng, Phó Giám đốc Trung tâm Đột quỵ, Bệnh viện Bạch Mai, thời tiết cực đoan làm cơ thể mất nước nghiêm trọng, gây quá tải hệ tim mạch và rối loạn điều hòa thân nhiệt, từ đó gia tăng nguy cơ đột quỵ.

Cơ Chế Gây Đột Quỵ Trong Nắng Nóng

Nắng nóng khiến cơ thể mất nước và điện giải nhanh chóng. Mất nước làm máu trở nên đặc hơn, giảm thể tích tuần hoàn, buộc tim phải hoạt động mạnh hơn để bơm máu. “Điều này làm tăng nguy cơ hình thành cục máu đông – nguyên nhân chính gây đột quỵ do thiếu máu cục bộ,” BS. Dũng giải thích.

Hệ tim mạch cũng chịu áp lực lớn khi cơ thể cố gắng làm mát thông qua toát mồ hôi và giãn mạch máu ngoại vi. Với những người đã từng đột quỵ hoặc mắc bệnh lý nền, hệ tim mạch vốn suy yếu dễ dẫn đến các biến cố như đau tim, suy tim hoặc tăng huyết áp đột ngột – những yếu tố làm tăng nguy cơ đột quỵ tái phát.

Ngoài ra, nắng nóng gây rối loạn điều hòa thân nhiệt, đặc biệt ở người cao tuổi và những người có tổn thương hệ thần kinh. “Họ khó thích nghi với sự thay đổi nhiệt độ đột ngột, dễ rơi vào tình trạng kiệt sức vì nóng hoặc sốc nhiệt – một cấp cứu nguy hiểm,” BS. Dũng nhấn mạnh.

Thời tiết khắc nghiệt còn làm trầm trọng thêm các quá trình viêm và stress oxy hóa trong cơ thể, góp phần gây tổn thương mạch máu và tăng nguy cơ đột quỵ. Một số thuốc điều trị bệnh tim mạch hoặc đột quỵ, như thuốc lợi tiểu, có thể làm trầm trọng thêm tình trạng mất nước, cản trở khả năng thích nghi với nhiệt độ cao.

Thông Tin Sai Lệch Trên Mạng Xã Hội

Gần đây, mạng xã hội lan truyền thông tin rằng “cứ tăng một độ C, nguy cơ đột quỵ tăng 10%.” BS. Dũng khẳng định: “Đây là thông tin không có cơ sở khoa học. Nguy cơ đột quỵ không thể quy thành một công thức đơn giản chỉ dựa trên nhiệt độ.”

Dù vậy, các nghiên cứu dịch tễ học được Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) trích dẫn cho thấy các đợt nắng nóng cực đoan làm tăng đáng kể tỷ lệ nhập viện và tử vong do bệnh tim mạch, bao gồm đột quỵ, đặc biệt ở nhóm dễ tổn thương. Tuy nhiên, mức độ gia tăng này phụ thuộc vào nhiều yếu tố phức tạp như tiền sử bệnh lý, tuổi tác, tình trạng sức khỏe, mức độ tiếp xúc với nhiệt độ cao, độ ẩm, ô nhiễm không khí và khả năng tiếp cận nơi mát mẻ.

Phòng Ngừa Đột Quỵ Trong Mùa Nắng Nóng

Để bảo vệ sức khỏe, đặc biệt là với người có bệnh nền hoặc tiền sử đột quỵ, BS. Dũng khuyến cáo:

1. Uống đủ nước: Uống nước đều đặn, kể cả khi chưa khát. Ưu tiên nước lọc hoặc nước điện giải, tránh đồ uống có đường, cà phê, rượu bia vì chúng gây mất nước. Theo dõi màu sắc nước tiểu – nước tiểu vàng sậm là dấu hiệu mất nước.

2. Ở nơi mát mẻ: Hạn chế ra ngoài từ 10h sáng đến 4h chiều – thời điểm nắng nóng đỉnh điểm. Nếu phải ra ngoài, đội mũ rộng vành, đeo kính râm, mặc quần áo thoáng mát, sáng màu và dùng kem chống nắng.

3. Làm mát cơ thể và môi trường sống: Sử dụng quạt, điều hòa, tắm nước mát hoặc lau người bằng khăn ẩm. Đóng rèm cửa hướng nắng, dùng máy phun sương hoặc đặt chậu nước trong nhà để tăng độ ẩm.

4. Chế độ ăn uống hợp lý: Ưu tiên bữa ăn nhẹ với nhiều rau xanh và trái cây mọng nước như dưa hấu, cam, bưởi. Tránh thực phẩm nhiều dầu mỡ, đồ ngọt và ăn quá no.

5. Theo dõi sức khỏe: Đo huyết áp thường xuyên theo hướng dẫn của bác sĩ. Tuân thủ nghiêm ngặt phác đồ điều trị, không tự ý ngưng hoặc thay đổi thuốc.

Nắng nóng cực đoan không chỉ gây khó chịu mà còn là yếu tố nguy cơ nghiêm trọng đối với sức khỏe, đặc biệt là nguy cơ đột quỵ. Hiểu rõ cơ chế và áp dụng các biện pháp phòng ngừa là chìa khóa để bảo vệ bản thân, đặc biệt với những người có bệnh lý nền. Trong bối cảnh biến đổi khí hậu, mỗi người cần chủ động bảo vệ sức khỏe trước thời tiết khắc nghiệt.